Georges et Jeannot 1

Georges wordt wakker. Hij luistert naar de stilte, die veel harder lijkt te klinken dan normaal. Net zoals de haan, trouwens.

Georges… mijn Georges…. Wat was hij mooi. Van toeten nog blazen wist ik. Ik kende de geur van het dampende dal als de zon opkomt. Ik kende het scharrelen van de marter in de ochtend en het snorren van de poes in de zon. Ik kende de route van de steenarend, cirkelend boven de randen van de bergrug.
Ik kon hout hakken, een kip slachten, en van elk restje nog iets lekkers maken voor het avondeten.
Maar ik wist niks van de liefde. Ik wist hoe de hond klaarstond als ze loops was, ik wist hoe een geit moest lammeren. Ik kon melken als de beste. En ik wist dat mijn menstruatie kwam omdat ik nou eenmaal een meisje was, en daardoor vrouw werd. Maar dat de knecht van de de buren mijn moeder stiekem in haar billen kneep, daar had ik geen idee van. Naïef en onbevangen was ik, van het ontwapenende soort. En zo was het nog steeds toen ik als jonge vrouw opeens oog in oog stond met Georges.
Het was kerstmis en de kerk liep uit, de kerk waar we lang niet alle weken kwamen, omdat het anderhalf uur lopen was vanuit Mesnil naar beneden, naar Bourdin, daar waar de Chartogne uitmondt in de Plaize. De pastoor had dan ook nauwelijks oog voor ons, kwam zelf in ieder geval nooit verder dan Aguille, waar de Chartogne iets breder wordt en de wagens nog kunnen keren.
George zijn ogen waren donker als de nacht, en zijn krullen woest en zwaar, ondanks zijn duidelijke pogingen om ze voor deze gelegenheid te temmen. Stroef en houterig stond hij daar, afwerend. Toch keek hij me aan. Toch kwam hij niet in beweging toen zijn familie vertrok. En ik, ik werd licht als een ganzendonsje.
Maar mijn broer, die op zijn beurt weer door vader vooruit werd geduwd, trok al ongeduldig aan me. Moeder was thuisgebleven, ondanks de heilige nachtmis, ze leed aan heftige hoestbuien.

Georges scharrelt rond in de keuken. Het is koud. De weersvoorspelling is prachtig, warm zomerweer. Vanmiddag ongetwijfeld, de lucht begint helder blauw te kleuren, maar zo vroeg in de ochtend heersen de bergen. De hoge rotswand aan het eind van het dal is de baas, altijd zo geweest ook. Kil en somber. In de winter mag de zon er slechts een paar uur overheen, maar vanmiddag krijgt het warme licht ruim baan. De was kan buiten drogen.
Georges snijdt plakken van het oude brood en klemt ze in het gloeiende rooster. Eerst maar eens koffie zetten nu.

De koffer 2

Glinsterend ligt het om mijn pols. Net iets te lang, een restje ketting bungelt naar beneden. Oom Wim zegt dat het niet erg is, dat ik het volgend jaar dan ook nog pas. En dat hij dan weer een nieuw bedeltje voor me meebrengt. Ik zeg niks. Met bonkend hart kijk ik naar het prachtige hertje. Eenzaam wiegt het heen en weer. Ik ben blij en bang. “Vind je het mooi?”, hoor ik oom Wim vragen. Snel deins ik terug, ja, ja, heel mooi. Zijn hand komt opnieuw naar mijn pols, ik draai me om en ga bij mama op schoot zitten, mijn handjes in mijn rok verstopt. “Wat prachtig lieverd”, zegt ze, “en kijk eens hier!”. Dan pas zie ik ze, alle kleine cadeautjes: papa, mama, Leo en Dirk, opa en oma, tante zus, tante Willy en oom Gerard, Ben en Suusje, mevrouw Albers van hier naast, Wiesje die altijd komt poetsen. Allemaal beginnen ze te zingen en bij “Hoera!!” houden ze allemaal een zelfde feestelijk ingepakt doosje in de lucht. Onhandig frutselend pak ik ze stuk voor stuk langzaam uit, het schaapje en de theepot, het kruisje en het wandelwagentje, het schoentje, het vogeltje, het hondje. Een madeliefje van tante Willy en een paddenstoel van oom Gerard. Een poesje en een paardje van Ben en Suus. Een kop en schoteltje van de buurvrouw en als laatste een kaboutertje van Wies. Prachtige kleine smeedwerkjes van glimmend zilver. “Kom nog maar eens hier, dan zal ik ze er aan vast maken!”. Oom Wim gaat naast mama zitten trekt me op schoot. Hij pakt mijn pols, wriemelt het armbandje weer los, en legt het op tafel. Hij pakt me nog een keer stevig vast, drukt zijn buik tegen mijn rug en trekt met zijn andere hand de stoel dichter naar de tafel. De harde rand drukt tegen mijn ribben, mijn billen kunnen geen kant uit. Zijn warme zure adem strijkt langs mijn hoofd. Met een puntig tangetje worden één voor één alle kunstwerkjes aan het armbandje geklemd, de ringetjes voorzichtige open en dicht gebogen. “Bravo”, klinkt het vrolijk als hij het armbandje, glinsterend en zwaar, weer om bij me omdoet. Zijn ene hand houdt triomfantelijk mijn arm omhoog, zijn andere wurmt tussen mijn beentjes. Ik trek mijn arm terug naar het tafelblad en draai het kettinkje langzaam rond mijn pols. Het kriebelt. Keer op keer tel ik ze, al mijn prachtige bedeltjes.
Er daalde een zijdezachte sluier neer, die de hele zolder leek te koesteren. Aangenaam wiegde ik mee.  Tot de muffe lucht weer alles vlijmscherp stelde. Ik liet het armbandje terugvallen in het blikje en propte het onder in de koffer. Het rammelde schril, jammerlijk. Nog een extra duwtje en het verdween onder een rose badpakje. Ik trok de stola er weer overheen en haalde diep adem. “ Stomme ouwe stinkende rottroep!” Mijn stem klonk als een schorre kraai en mijn keel brandde. Alsof iemand me dwong om schuurpapier te eten. Ik kreeg het niet weggeslikt.
Twee ferme klikken en met een flinke zet verdween de koffer weer onder de kast, een wolk stofjes wervelde vrolijk in mijn gezicht. “Verdomme!”, ik draaide me om, schopte een afgetrapte schoen opzij en roffelde de trap af.

De koffer 1

Met een felle klik sprongen de sloten open. Ik schrok er van. Raakte even van mijn a propos zelfs. Het bleef blijkbaar spannend, die twee schuifjes opzij duwen. Ik hield mijn adem in en zette mijn handen tegen de hoeken. Aarzelde even, duwde toen de verweerde bovenkant van de koffer langzaam omhoog. Een zweem van muffe vergankelijkheid steeg op, de geur van vage herinneringen. Het wasmiddel van mijn moeder.
Ik sta in de bijkeuken en kijk hoe ze vouwt. Rechtstreeks vanuit de droogtrommel: een meesterlijke uitvinding volgens haar. Hemd na hemd, broek na broek, één voor één trek ze ze tevoorschijn uit de duistere kluwen achter het ronde gat. De sokken bewaart ze tot het laatst. Gefascineerd ga ik zitten op het opstapje naast de deur. Nu begint het echte werk: het goochelen met die wirwar van kleurtjes en maten. De sokken van papa, groot genoeg om eerst glad gestreken te worden en daarna gevouwen en in elkaar gestoken. Keurige envelopjes in grijs, bruin en blauw. De beige en de gebloemde zijn van haarzelf. De gestreepte en geblokte in allerlei maten, sommige met stopgaten: mijn broers. Dan een heleboel kniekousjes, groene, rode, veel witte, en de allermooiste: roze met blauwe stippen. Allemaal van mij, en allemaal krijg ik ze één voor één toegeworpen. Vaardig ontcijfer ik welke bij welke hoort, en probeer net zulke mooie envelopjes te vouwen als zij, tong tussen m’n tanden. Mijn ogen hebben al zo vaak geoefend, dat het een makkie lijkt. Eindelijk ligt mijn schoot helemaal vol met innig in elkaar gestrengelde stelletjes. Ik kijk op en zie een lege trommel, ze is al weer helemaal klaar…
Bovenop lag het boek. Dan de stola, en de balletschoentjes. Daaronder wat ik zocht: een donkerrood blikje, het dekseltje beschilderd met roosjes. Zacht gerammel klonk eruit op terwijl ik het onder de brede sjaal vandaan trok. Mijn bedelarmbandje, kwetsbaar kleinood. Het schaapje gekregen van oma, de theepot van tante zus. Een kunstig wandelwagentje van mama en van papa een kruisje. Van opa het schoentje, een muiltje zoals het glazen van sneeuwwitje. Een vogeltje en een hondje van Dirk en Leo, mijn broers. Maar van wie toch alle andere bedeltjes en van wie toch ook al weer het armbandje zelf? Voorzichtig duwde ik het dekseltje open en staarde naar het kettinkje, dof en verkleurd door de jaren.